hartz gorria

panda gorria

HUSKY SIBERIARRA (Arctic husky)

DEFINIZIOA: Huskya iz.ZOOL. ugaztun familiako animalia ornoduna.

INFORMAZIO ORKORRA:
Ugaztunen (iz.zool. Ornodunak dira eta izerdi-guruinak dituzte. Ugatzak dituzte eta umeak esnea edoskiz elikatzen dira) familiako animalia ornoduna da hau.
Lehen eskimalek euren trineoak tiratzeko erabiltzen zuten baina gaur egun lehiaketetarako (lasterketak) erabili ohi dira. Txakurraren eta otsoaren arteko nahasketa da.Ipar Amerikako txakurrik famatuenetarikoa da hau. Talde txikietan biltzen dira. Zaristar (iz.zool. siberiar historiako aro zaharra) aroan 1742-an Errusiarrek ipar poloa konkistatzen zailatu ziren. Ia dena konkistatu zuten Ciukci (antzinako tribu bat) herria ezik hauek huskyei esker salbatu bai ziren.

EZAUGARRI FISIKOAK:
Otsoen antzekotasun bat dute.
Normalean 16-27 kilo artean pisatu eta 51-60 cm artean izan oi dute.Begi urdinak izaten dute gehienetan. Honek gainerako txakurrak baino erresistentzia gehiago dute.Huskyek kolore honek eduki dezakete: Gorrixka, marroia, horia, beltza, zuria eta grisa. Larru azal iletsua du hotzetik babesteko. Askotan begi bakoitza kolore desberdinetakoa izaten dute eta ileak dituzte behatzen artean elurretan hobeto oratzeko. Honek, belarri ertainak ditu, hiruki formakoak eta bata bestearengandik nahiko hurbil.


altuera
pisua
Bizi iraupena

arrak

ltuera: 53,5 – 60 cm.
pisua:20,5 - 28 Kg.
biziraupena:10 -12 urte

emeak
altuera: 50,5 – 56 cm.
pisua: 15,5 - 23 Kg.
bizi iraupena:12 – 14 urte






ELIKADURA:
Esnekiak, haragia eta edozein hezur mota jan ditzakete. Neurri edo sexuaren arabera gehiago edo gutxiago elikatzen dira; arrek 1250-1500 kcal jaten dute egunean, emeek berriz, 1050-1350kcal egunean. Proteina eta gantz asko behar dituzte euren lanak egiteko ( trineoak tiratu).

UGALKETA:
Zazpi hilabeteko haurdunaldia izaten dute.2-5 arteko kumeak izan ditzakete.


HABITATA:
Animalia hau tundrako bioman bizi da, polo aldean. Hemengo lurra zingiratsua da eta ez daude landare ezpezie asko.Gehien bat likena, goroldioa...

Animaliak ere ez dira oso ugariak adibidez ugariak: azeriak, leminak... euren artean bizi da husky siberiarra.

Husky gehienak Siberiarrak edo Alaskarrak dira. Hango klima oso hotza da. Ipar mendebaldeko Asiatik dator Cukchis izeneko tribu batetik. Tribu honek animalia bat behar zuen beraien trineoak tiratzeko, animalia hau adoptatzea pentsatu eta horrela egin zuen.

BESTELAKOAK:
animali hau adiskidetasun handikoa da. Ez dute zaunka asko egiten baina, bere otso itxuragatik ezezagun batzuei beldurra ematen die.
ANEKDOTAK:
Antartidan zientzialari talde batek istripua izan zuen eta hango zortzi huskyri esker salbatu ziren
(huskyek trineotik tiratu zuten)


BIDEOA:











Informazio iturriak: es.wikipedia.org/wiki/Husky_siberiano - 46k

es.youtube.com/ - 63k

www.richmondsiberian.org


http://www.hickerphoto.com/

www.entelchile.net/familia/animales/husky/hus

www.bancoimagenes.com ky.htm - 15k



€G¡L€@K:

*...G@R@Z¡...*&*...H@¡Z€@...*

perikitoa


Definizioa:
Hegaztia da eta pssitacidae familiakoa.Bere izen zientifikoa Melopsittacus undulatus da.
http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia

Ezaugarri fisikoa:
9cm-ko animali lumadun bat da, australiatik dator eta 15 urte bizi ahal ditu.Kolere askotakoak daude eta kolore asko dituzte.Kolorez josita daude.Kaiolako zutabeak euren artean distantzia gutxi badute azazkalak luzatzen zaie.Urtean zehar lumak erortzen zaizkie eta gero kolore desberdinetako lumak ateratzen zaie.Emea izatean kantua askoz hobeta egiten du eta arra izaterakoan hobeto hitzegiten du.
http://guregunea6d.blogspot.com/2007/10/perikitoa.html

| View | Upload your own

Elikadura:
Perikitoak, askatasunean bizi direnean,belarraren hasiak,fruituekin elikatzen dira.Berriz,kaioletan bizi badira, alpiste, artaxehe, olo eta kalamu.Animalien dendetan ere hasiak saltzen dute eta etxean ere prestatu dezake.Perikitoe gehienetan jaterakoan,janari apurkak jauzten zaie eta oso garrantsitzua da jasotzea,zeren eta udan intestinoko arazoak sortu dezakegu.Janariarekin batera ura ere eduki behar da gehien bat udan ta egunero aldatu.

http://guregunea6d.blogspot. com/2007/10/perikitoa.html




Ugalketa:
Ia beti udaberria heltzean emeak ugaltzen dira ta umeak edukitzen dituzte. Harra eta emea ugaldu ostean ez ba dira ondo erueten hamabost egun banantzen dituzte.Gero berriz zaiatzen dira ugaltzen baina ez beti elkartzen dira. Emea ,habian egoten da barruan,bakarrik irtetzen da bere gauzak egoteko eta janaria eskuratzeko.Hau nahi du esan ia arrautzak jarri dituela ta normalean pareja normala ba da 6-9 txita edukitrzen dituzte.Arrautz danetatik ez dira txitak irtetzen,gehien bat lehenbizikoak badira Emeak 16 egun pasatu eta txitak izaten dituzte. Hilabete bat pasa ondoren ( 25 eta 30 egunen ) kabia uzten dute..
http://eureka.ya.com/melopsitacus/cria.htm

Habitat:
Kaioletan edo Australian bizi dira,askatasuenan biziz gero sabanetan edo basoetan bizi dira.Perikito gehienak Australiatik ekartzen dituzte.Perikitoak ezin dira edozein kaioletan bizi,kaiola ezin daiteke egurrezkoa izan,barnizatuz gero bere osasunari kalte egiten dio.Kaiola lauki forma dute normalena,zeren eta egokienak dira.Kaiolak barroteen artean 1cm egoten da normalean egokiena delako.Kaiola egokiena 30 zabalera,50 luzeera eta 40 altuera.Kaioletan janaria eta ura egotea komenigarria da.Aske daudenean talde handitan bizi dira.
http://eureka.ya.com/melopsitacus/cria.htm

Aholkuak:
*Inoiz ez jarri kaiola eguzkiak jotzen duen tokian edo haizeak jotzen duen tokian.
*Perikito bat izateko etxean, kaiola handi bat izan behar duzu, pixka bat hegan egiteko.
*Oso pasientea izan behar zara eta hitzak errepikatu beraiek ikasi arte.

http://guregunea6d.blogspot.com/2007/10/perikitoa.html

Bideoa:
http://es.youtube.com/watch?v=TbvLsgxnmKM

Hartz panda

Definizioa :ugaztuna da. Lau hanka ditu . Beltza eta txuria da .ursiade familiako artza da .



Ezaugarri fisikoak : gorputz zuria zuten, bai, baina beso, lepo, hanka, belarri eta 'betaurreko' beltzak zeuzkaten. Panda erraldoi helduek 85-125 kg pisatzen dute eta 120-190 cm luze dira.


Ugalketa : ez dira oso animalia ugalkorrak: emeak 2-3 urtetik behin kume bakar bat izaten du, eta oso gutxitan jaiotzen dira bikiak. Kumeak itsu eta ilerik gabe jaiotzen dira, eta 80-120 g besterik ez dute pisatzen. Baina azkar hazten dira, eta 8 astean 20 aldiz gehiago pisatzen dute. Urtebete inguru dutenean, banbua jaten hasten dira, eta beren amen ondoan jarraitzen dute hurrengo kumea jaio arte, gutxi gorabehera 18 hilabete dituzten arte. 4,5-7,5 urterekin, heldutasunera iristen dira. Ugalketa udaberrian gertatzen da .


Elikadura : Ia banbua besterik ez dute jaten, oso noizbehinka probatzen dute haragia, eta banbua elikagaietan urria denez, ez da harritzekoa eguneko 14 ordu ematea jaten. Egunean 40 kg banbu jaten dituzte .


Kontzerbazio egoera : Jaiotza tasa txikiak, heriotza tasa handia eta ingurumenaren suntsiketa desagertzeko arriskuan jartzen dute Panda. Txinako arauak oso zorrotzak dira Panden ehizaren inguruan. Beste animalia batzuentzat jarritako harrapagailuak askotan pandak zauritzen amaitzen dute.


Habitat : pandak 1.200-3.400 m-ko altueran dauden banbu-oihanetan bizi dira . Garai batean, haranetan eta mendi baxuagoetan ere bizi ziren . Txina aldetik bizi dira .


Ohiturak : Pandak normalean animalia bakartiak dira. Euren jarduerarik garrantzitsuena eguzkitan jartzean da. Beste denbora gehiena lotan ematen dute. Euren lurraldea markatzeko uzki guruinak, gernua eta atzaparrekin utzitako aztarnekin. Tropikoetako animalia denez hibernatzeko ohitura galdu du.


Arrakasta : Panda 1869an ospetsu egin zen Mendebaldean, ehiztari batek Panda larruazal bat Armand David frantsesari eraman zionena.




http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=7323




http://eu.wikipedia.org/wiki/Panda_handi

izurdearen videoa

izurdea

IZURDEA


DEFINIZIOA:
Izurde.iz.ZOOL. Aginak dituen eta itsastarra den animalia ugaztuna.


http://www.monografias.com/trabajos14/delfines/delfines.shtml

EZAUGARRI FISIKOAK:

Oso animalia azkarra da, eta taldeka bizi da. Berea luzera 2-4 m artean dago eta pisua 200-500 kg dira. jolasean eta ehizan ematen du denbora. Gizakia, oro har, errespetatu egiten du, eta babestuta dago. Uraren azpian 6 edo 6 minutu segidan egon daiteke, nahiz eta batzuek 12-15 minutu iraun dezaketen. Igerilari bikain honek 50km/h-ko abiadura har dezake, eta 200m-ko sakoneraraino irits daiteke.
Arra emea baino handiagoa bada ere, sexu–desberdintasuna ez da begiz antzematen (ez du sexu-dismorfismorik) eta, kolore-tartea zilar koloretik gris ilunera doa.
Hortz ugari dituzte( 20-28 hortz koniko) goiko eta beheko masail-hezurretan, baina ez dituzte murtxikatzeko erabiltzen. Bular aldeko hegatsak 30-50 cm- luze dira, bizkar aldekoa 23 cm, eta atzekoa 60 cm gutxi gora behera. Tursicops generoaren bereizgarria 8 cm-ko muturra da. Arrek bi irekigune dituzte. Isatsetik gertuen dagoena uzkia da, eta bestea, sexu-organoa. Emeek ere bi dituzte, baina elkarrengandik hurbilago; ia ez da tarterik ikusten, eta, alde bakoitzean, bi tolestura daukate. Ugatzak dauzkate bertan.



http://eu.wikipedia.org/wiki/Izurde_Handia

http://www.egrupos.net/albumPhoto/2062796/photo_21.jpg

ELIKADURA:
Oso elikadura zabala dute: legatzak, bisiguak, olagarroak, txibiak eta ganbak. Gure kostaldean, batez ere txibiak, txokoak, txitxarroak eta sardinak jaten dituzte. Beraien pisua % 10 jan dezakete, egunean.



http://eu.wikipedia.org/wiki/Izurde_Handia



Izurdea mamifero txikia da, hau da bere lehenengo hilabeteetan bere amaren esnea hartzen du, honek proteinak eta gantzak ematen dio. Izurdea handitzen doanean, beraien elikadura aldatzen doa eta izurde handira iristen direnean, esnea utzi beharra izaten dute eta ehizatzen duten animalietatik bizitzen dira.


http://www.areadelfines.com/d-alimentacion-delfines.html

UGALKETA:
Ugaztunak dira. Ugalketa-garaia bizilekuaren araberakoa da; udaberrian, hala ere, estalketa gehiago egoten da. Bata bestearen gainean jartzen denean gertatzen da elkarketa; arrak buztana kurbatzen du emearen sabel aldera, emearen irekidura genitalean sartzen du bere sexu-organoa. Kumeak udan jaiotzen dira, 10-15 kg pisuarekin, amaren sabelean urtebete egon ondoren. Zilbor-hestea erditzea amaitzean eteten da, eta jaio berriari uraren azalera iristen laguntzen diote amak eta beste eme batzuek, arnasa har dezan. Kumeak 10 hilabetez hartuko du esnea bere amarengandik, baina, 6-7 hilabetera iristean, beste elikagai batzuk jaten hasiko da.
25-35 urte bizi izaten dira askatasunean, baina, akuarioetan sartzen ditugunean, 7 urte besterik ez dira bizi, batez beste.



http://eu.wikipedia.org/wiki/Izurde_Handia

HABITAT:
Munduko itsaso gehienetan bizi da, baina ur beroak atsegin ditu. Horregatik, tropikoetatik topatuko dugu maizago, ur hotzetan baino. Espezie honen barruan bi multzo daude: bata kostaldean bizi da, eta animaliak talde txikitan elkartzen dira, eta bestea ozeano zabalean bizi da, eta oso talde handitan elkartzen dira. Euskal Herriko kostaldean azaltzen diren animaliak lehenengo multzoak dira.

Beraien hedapena urdinez dagoena da.
http://eu.wikipedia.org/wiki/Izurde_Handia

| View | Upload your own

BESTELAKOA:
Zetazeo hauek, sonar izeneko teknika erabiltzen dute, nolabaiteko ikusmena edukitzeko. Soinuak igortzen dituzte etengabe, maiztasun handiko soinuak; horrela, gauzaren baten kontra jotzen dutenean, soinuek itzuli egiten dira, eta, izurdearen entzumen-sistemara heltzen direnean, zeren aurrean dagoen jakin dezake ugaztun honek, soinuen norabidearen eta potentziaren arabera.
Animalia hauen komunikazio-sistema benetan konplexua da. Soinu-emisioak 18.000 eta 15.000 Hz bitartean daude, eta segundoko 30 emisio botatzen ditu. Ez du ahots-kordarik eta soinu hauek botatzeko ardura duen organoari meloi esaten zaio, eta espirakuluen azpian dagoen airezko poltsa batzuez osatuta dago.
Komunikazio-baliabide hori ez dute ehizatzeko bakarrik erabiltzen, bikotea ezagutzeko, ehiztariak antzemateko, itsasoan kokatzeko eta abarrerako ere erabiltzen dute. 17 edo 18 soinu desberdin emititzen dituzte, eta badakite bost elementuko esaldiak egiten.
Egunean 3 - 4 orduz egiten dute lo. Egoera honetan, burmuinaren erdia deskonektatzen dute, bai eta beste aldeko begia ere. Bi ordu inguru pasatu direnean, deskantsatzen egon den garunaren zatia esnatu egingo da eta beste zatia jarriko da lotan.




http://eu.wikipedia.org/wiki/Izurde_Handia



Ur kanpotik hartu behar dute arnasa, eta horrela 50 minutu ur azpian egoteko aukera daukate.


http://www.monografias.com/trabajos14/delfines/delfines.shtml#ALIMEN

IA DESAGERTUTA;

Animali hauek arrisku handia dute desagertzeko, jende askok atuna arrantzatzen duenean , nahi gabe delfina hartzen dute. Bat bakarrik ez du sareak harrapatzen, baizik eta 10 edo 12. Baina horregatik bakarrik ez daude desagertzeko zorian, batzuetan esperimentu moduan tratatzen dira, gehienetan alemanek. Batzuk jolas moduan erabiltzen dute uretako parkeetan, ikuslegoa asko dibertitzen da, baina izurdeak ez. Izurdeak ez dira dibertitzeko, izaki bizidunak baina burmuin gehiago duten animaliak.

http://www.monografias.com/trabajos14/delfines/delfines.shtml#ESPEC




MOTAK:
Izurdeak bere tamainaren gatik eta itxuraren gatik sailkatzen dira: buruaren forma, azalaren kolorea...
Munduan 32 izurde especie daude, horietako 17 mexikon aurkitzen dira, gehienak izurde komunak, izurde tornilloak eta izurde rissoak dira.

http://omega.ilce.edu.mx:3000/sites/educa/libros/delfines/html/sec_3.htm


hemen daude izurde mota garrantzitsu batzuk:
1- izurde komuna: Munduko itsaso gehienetan bizi da. BI metro neurtzen ditu eta bere muturrak 15 cm luzeera du.
2- Boteila muturrekoak: metro bat eta erdiko luzera ar dezake.
3-ikurrin zuriko izurdeak: Tung-Ting- eko lakuan bizi dira. Ia bi metro neurtzen ditu eta 120 kilogramoko pisua du .ozeanotik urrin bizi dira. Beraien mutur luzeak arraiank arrapatzeko erabiltzen dute. Ur kanpora irtetzen direnean beraien aleta handia ateratzen dute eta ikurrin zuri bat dela ematen da.

4-izurde rissoa: 4 metro eta erdi neurtzen du. Ozeanoan bizi da eta handienetarikoa da. Buru borobila du.

otsoa

DEFINIZIOA :jaten duen aragia , euren artean jaten dira , eta pertsonak ere bai, belarri zorrotza daukate txakurra domestikatu ziren ,buru argi eta gogorra da otsoak taldeka bizi dira , horretarako, lana taldeekiden artean banatuta dago

Otsoa ugaztun haragijale bat da, Carnivora ordenekoa. Otsoetatik txakurrak domestikatu ziren orain dela 12.000 urte gutxienez, nahiz eta ebidentzia genetiko batzuek 150.000 urterarte luzatzen duten abere bihurtzea.
Ezaugarriak
Otsoak oso garatuta ditu zentzumenak: usaimen ona eta gauez ikusteko gaitasuna. Belarri zorrotzak, mutur luzea eta hortz indartsuak ditu eta oso animalia buru-argi eta gogorra da. Horregatik bizirauten du munduko leku askotan.

[aldatu] Elikadura
Otsoak taldeka bizi dira eta ehizatu ere taldean egiten dute. Horretarako, lana taldekideen artean banatuta dago eta eurak baino animalia handiagoak ehizatu ditzakete horri esker. Animalia bat ikusten dutenean, beraren atzetik abiatzen dira korrika. Gero, gainera salto egin eta hortzak eztarrian sartzen dizkiote, itotzeko. Otsoa haragijalea da eta altzeak, untxiak, oreinak edo basurdeak jaten ditu. Baina batzuetan gizakiaren lurretara sartzea beste erremediorik ez du, lur basati gutxi gelditzen delako, eta ganaduari erasotzen dio. Gainera, gosete handia badago, sarraskia eta frutak ere jan ditzake.
[aldatu] Ugalketa

Otsokumea.
Taldeko bikote nagusia izaten da erreproduzitzen dena. Bikote handi eta indartsuena izaten da hau. Otsoak umaldi bakarra izaten du urtean. Sei hilabetez kumeak sabelean eraman ondoren, otsemeak hiru kumetik zortzira izan ditzake. Eta ugaztunak direnez, hilabete batez esnea ematen die. Bi hilabeterako, taldeko edozein otsok ematen die haragia otsokumeei. Lehenengo mastekatu eta ondoren kumeei ematen diete jateko. Gainera talde osoak babesten ditu otsokumeak harraparietatik.
[aldatu] Ohiturak
Otsoei ikaragarri gustatzen zaie jolastea. Bata bestearen atzetik korrika eta lurrean bueltaka aritzen dira eta borrokan ari direla ematen du. Baina benetan nagusitarako prestatzeko balio dute jolasok. Garbitzeko, ibaietan bainatzen dira eta logura badira, berdin zaie elur gainean lo egitea. Gainera, oso animalia sozialak dira eta otsoren batek arauak hautsi ezkero, zigortua edo taldetik kanporatua izan daiteke. Nagusiak buztana gorantz eta burua tente eramaten du, nor den aditzera emateko.
[aldatu] Bizilekua
Otsoak bere lurrak markatzen ditu bere usainarekin eta ez du inolaz beste talderen bateko otsoak bertan egoterik uzten. Eta gainera egunero zaintzen ditu bere eremuak beste otsoek bertan ehizatu ez dezaten.
[aldatu] Gizakia eta otsoa
Otsoa betidanik izan da gizonak ehizatua eta horregatik egon da desagertzeko zorian. Gizakiak beti pentsatu izan du oso animalia arriskutsua dela eta hori dela-eta agertzen da beti ipuin eta alegiatan animalia gaizto eta zital bezala. Egia esan, otsoa maltzurra da, baina inoiz ez istorioetan bezainbeste. Gainera, otsoa libre bizi da, eta janaria falta zaionean bere lurretatik kanpora joaten bada ere, ihes egiten du gizakia bizi den tokietatik. [aldatu] Motak
Mota askotako otsoak daude: zuriak, beltzak, arraza ezberdinak… eta gainera kanidoen familia barruan ahaide asko ditu: dingoak, txakalak, koioteak eta txakurrak, esate baterako. Gaur egun dauden otso azpiespezie guztiak, beraz, espezie berdina dira eta euren artean kumeak eduki ditzakete. Txakurrak kenduta 15 subespezie daude katalogaturik, euretariko batzuk orain dela gutxi desagertuak:
Tundrako otsoa (C. l. albus)


Arktiar otsoa.
Arabiar otsoa (C. l. arabs)
Otso artikoa (C. l. arctos)
Mexikar otsoa (C. l. baileyi)


Mexikar otsoa.
Errusiar otsoa (C. l. communis)
Kaspiar itsasoko otsoa (C. l. cubanensis)
Hokkaidoko otsoa(C. l. hattai) - Desagertua
Honshu otsoa (C. l. hodophilax) - Desagertua
Italiar otsoa (C. l. italicus)
Egiptoko otsoa (C. l. lupaster)
Eurasiar otsoa (C. l. lupus)
Ekialdeko tinber otsoa (C. l. lycaon)
Lautadetako otsoa (C. l. nubilus)
McKenzey bailarako otsoa (C. l. occidentalis)
Indiar otsoa (C. l. pallipes)
Guzti hauetatik Canis lupus lupus da Euskal Herrian bizi dena.
[aldatu] Ikus, gainera
Txakur MARIANGELLYS 1B DBH